Ana içeriğe atla
Fivestar: 
Average: 4.4 (5 votes)

İbranice Hakkında Bilmeniz Gerekenler

İbranice, İncil ile Yahudi ibadet dilidir ve 20. yüzyılın başlarından itibaren İsrail’de konuşulan modern bir dildir. Tarihsel önemi olan bu dil hakkında bilmeniz gereken yedi önemli husus aşağıdadır.

1. Alfabenin (Aleph-Bet olarak adlandırılır) 22 harfi vardır.

İbrani alfabesinde 22 harf vardır (İlk iki harfi olan "aleph ve bet" nedeniyle, genellikle aleph-bet olarak adlandırılır). Bununla birlikte dil, beş adet son harf içerir: Khaf, mem, nun, pey ve tzade harfleri bir kelimenin son harfi olduklarında, farklı yazılırlar.

2. Arapça ve Aramice ile Akrabadır – ve Kökeni İtibarıyla Ünlü Harfler Yoktur.

İbranice, Arapça ve Aramice gibi, bir Sami dilidir ve en eski Sami dillerinin çoğu gibi, alfabesinin ünlü harfleri yoktur. Ancak, ilk binyılın ortası ile sonu arasındaki bir zamanda, Masoret olarak bilinen hahamlar kelimelerin nasıl telaffuz edileceğini göstermek için, mors alfabesi işaretlerini (nokta ve tire sistemini) oluşturmuştur. Tevrat ruloları ve en güncel İbranice yazılar hala, ünlü harfler kullanılmadan yazılır.

3. Sağdan Sola Doğru Okunur.

İngilizceden farklı olarak, İbranice sağdan sola doğru okunur ve yazılır. Çok sayıda İbranice alfabe türü mevcuttur. En çok bilineni, Tevrat rulolarında ve basılı metinlerin çoğunda kullanılan büyük matbaa harfleridir. Bu başlangıçta "ktav ashuri" veya "Asur alfabesi" olarak adlandırıldı. Büyük bir olasılıkla milattan birkaç yüzyıl öncesine kadar kullanılan eski bir yazı olan "ktav ivri" ile farklılık göstermektedir. Buna ek olarak, adını ortaçağ yorumcusu Rashi'den alan ve diğer metinlerde olduğu gibi Rashi'nin İncil ve Yahudilerin kanun kitabı Talmud üzerindeki çalışmalarında da kullanılan bir alfabenin yanısıra İbranice için el yazısı bir alfabe de vardır.

4. M.Ö. İkinci Bin Yıla Dayanır.

En eski İbranice metinler, milattan önce ikinci binyılın sonlarından kalmadır. İbranice, milattan önce 587’de Kudüs düşene kadar hem yazı hem de konuşma dili olarak, daha sonra öncelikle edebi ve dini bir dil olarak kullanıldı.

5. Tüm Temel Yahudi Metinleri İbranice Değildir.

İkinci ve üçüncü yüzyıl CE boyunca düzenlenen Yahudi kanunlarının ana gövdesi olan Mishnah gibi İncil de (Ezra ve Daniel bölümleri hariç) İbranice yazıldı. Ortaçağ Yahudi edebiyatı öncelikli olarak İbranice ve Aramice kombinasyonuyla yazılırken, hahamların Mishnah’ı yorumlayan yasal münazara kitabı olan Gemara biraz İbranice ile birlikte çoğunlukla Aramice yazıldı.

6. Genellikle Meleklerin ve Allah’ın Dili Olduğu Düşünüldü.

Kutsal metinlerin dili olduğu için, İbranice'nin kendisi de genellikle kutsal kabul edildi. İncil sonrası dönemlerde, kutsal dil İbranice (lashon hakodesh) olarak anıldı. Genellikle İbranice'nin meleklerin ve gerçekte Allah'ın dili olduğu düşünüldü. Haham geleneğine göre İbranice, insanlığın orijinal diliydi. Genesis'deki Babil Kulesi hikayesinde anlatılan dağılmadan önce tüm insanlık tarafından konuşuldu. Buna ek olarak İbranice, Allah'ın dünyayı yaratmak için kullandığı araç olarak düşünüldü. Eski Ahid'in Arami diliyle yazılan bir tefsiri şöyle der: “Tıpkı Tevrat İbranice verildiği gibi, dünya da İbranice ile birlikte yaratıldı.” Benzer şekilde, Sefer Yetzirah adlı mistik kitap, dünyanın İbranice alfabesi kullanılarak yaratılışını anlatır.

7. İbranice Laik Dergiler, Gazeteler ve Edebiyat, 18. Yüzyılda Ortaya Çıktı.

Yahudi Aydınlanma Hareketi Haskalah İbranice'ye, özellikle Eski Ahit’te kullanılan ve aydınlanma hareketinin savunucuları olan filozofların (maskilim) dilin saf hali olarak gördükleri İbranice’ye, yeni bir ilgi uyandırdı. Dergiler, gazeteler ve edebi eserler İbranice yazıldı; ancak, bu çok eski dili modern düz yazının gereksinimlerine uyarlamakla ilgili birçok sorun vardı. Bu sorunların birçoğu, hahamlara ait ve Eski Ahit’te kullanılan İbranice'nin modern edebi ihtiyaçlara uygun bir karışımını ortaya çıkaran S.Y. Abramowitz (daha çok Mendele Mokher Seforim olarak bilinir) tarafından ele alındı.

8. İki Bin Yıllık Dönemde Konuşulmadıktan Sonra, Çarpıcı Şekilde Yeniden Canlandı.

Seküler İbranice edebiyatın ana gövdesinin ortaya çıkması etkileyici olmakla birlikte, İbranice'nin konuşma dili olarak yeniden yapılandırılması adeta mucizeviydi. İbranice, iki bin yıl boyunca konuşma dili olmadı, ve hal böyle iken, Filistin'de bir kültürel rönesansın hayalini kuran Avrupa Yahudileri, 19. yüzyılın sonunda dili yeniden canlandırmaya başladılar. Eliezer Ben-Yehuda, Modern İbranice'nin babası olarak kabul edilir. Yeni sözcükler üretmeye ek olarak Modern İbranice için, çok eski ve ortaçağa ait İbranice kelimeleri birleştiren bir sözlük geliştirdi. İbranice 1922'de İngiliz Mandası Filistin'in resmi dillerinden biri oldu ve bugün İsrail vatandaşları ve tüm dünyadaki Yahudiler tarafından konuşulan modern bir dildir.

Categories: